Wat doet het zuur in frisdranken?
De hoeveelheid zuur in frisdrank, vruchtensap en sportdrankjes vormt een bedreiging voor de tanden van kinderen..
Dat stellen Australische onderzoekers in het Journal of Dentistry.
“Ons onderzoek laat zien dat permanente schade aan het tandglazuur al ontstaat binnen de eerste dertig seconde dat het in contact komt met zuur”, vertelt onderzoeker Sarbin Ranjitkar van de University of Adelaide.
“Dit is een belangrijk gegeven en het suggereert dat je zure dranken dus het beste kunt vermijden. Het poetsen van de tanden dertig minuten na de consumptie is dus niet genoeg bij hele zure drankjes. De schade is dan al ontstaan.”
Mond
Normaal gesproken is er volgens Ranjitkar een balans tussen zuren en een beschermingsmechanisme in een gezonde mond. Maar zodra die balans is verschoven in de richting van de zuren raken de tanden beschadigd, onafhankelijk van het type zuur.
Ook in combinatie met andere zuren kunnen zure drankjes veel onomkeerbare problemen veroorzaken in het gebit van jongeren.
“Veel kinderen en adolescenten tandenknarsen ’s nachts en ze hebben last van ongediagnosticeerde oprispingen of reflux waardoor maagzuur in de mond terecht komt. In combinatie met zure drankjes ontstaat er een driedubbele bedreiging voor de tanden met schade op de lange termijn als gevolg”, aldus Ranjitkar. “Tanderosie is namelijk een groeiend probleem.”
Zijn vruchtensappen wel zo gezond?
Nou, nee. Vooral niet de sappen en smoothies die je in de supermarkt kant-en-klaar koopt.
Nog meer dan cola
Dit komt met name omdat in al dat fruitsap veel toegevoegde suiker zit. Zeker de kant-en-klare pakken in de supermarkt zijn ware boosdoeners. Om het even te vergelijken: een blikje appelsap van 33 cl is met zijn 154 calorieën calorierijker dan een blikje cola van 33 cl én het sap bevat ook meer suiker. Een glas vruchtensap bevat al gauw 65 calorieën: voor een smoothie moet je met ongeveer 125 calorieën rekening houden.
Klont na klont
Vruchtensappen waarvan je zeker weet dat ze voor 100% uit fruit bestaan kunnen af en toe heus één stuk fruit per dag vervangen, omdat ze veel vitaminen bevatten. Maar besef wel dat je zo nog steeds veel suiker binnenkrijgt, wat niet alleen slecht is voor de lijn, maar bij overmatig gebruik ook tot diabetes en rotte tanden kan leiden, de zuren in het sap zijn niet goed voor je gebit. Dus ook al maak je je smoothie zelf in je eigen blender – hou alsnog rekening met wat je naar binnen giet.
Met mate
De conclusie is simpel: je kunt best met mate van een smoothie genieten, maar de sappen en smoothies uit een pak in de supermarkt zijn géén vervangers voor vers fruit. Hoe gezond de verpakking er ook uitziet – laat je niet misleiden. De gezondheidsvoordelen van een smoothie zijn wél vergelijkbaar met fruit als je de smoothie vlak voordat je het gaat drinken zelf bereidt met vers fruit. Maar gewoon je banaan los eten en er een glas water bij drinken, is eigenlijk nóg beter voor je.
Wat kunt u zelf doen tegen gevoelige tandhalzen?
In de behandeling van gevoelige tanden kun je onderscheid maken in dingen die je zelf kunt doen of behandelingen die door de tandarts gedaan kunnen worden. Het bekendst zijn misschien wel de speciale tandpasta’s voor gevoelige tanden. Deze tandpasta’s hebben extra toegevoegde stoffen die de tandbeenkanaaltjes dicht(er) maken of die de zenuwprikkeling in deze kanaaltjes verminderen.
Tips om zelf tanderosie te beperken:
- Bekijk je voedingspatroon goed en probeer zure (erosieve) voedingsmiddelen niet te gebruiken of anders zoveel mogelijk te verminderen.
- Neutraliseer zuur door de mond te spoelen met water of melk.
- Poets je tanden pas een uur na het eten of drinken, als dat ‘s ochtends onwenselijk is, probeer dan je tanden voor het ontbijt te poetsen.
- Oefen niet teveel kracht uit met de tandenborstel.
- Gebruik een tandpasta voor gevoelige tanden.
- Naast het gebruik van een gefluorideerde tandpasta is het mogelijk om de mond dagelijks te spoelen met een neutraal (!) mondwater met 250 ppm fluoride.
Uit recent onderzoek blijkt dat de altijd geadviseerde zachte tandenborstel geen positief effect heeft.
Wetenswaardigheden over gevoelige tanden
- Circa 45% van de bevolking heeft last van gevoelige tanden.
- Gevoelige tanden komen vooral voor bij mensen tussen de 20 en 50 jaar en dan het meest tussen de 30 en 40 jaar.
- Vrouwen lijken vaker last te hebben van gevoelige tanden dan mannen en krijgen dit op jongere leeftijd.
- Slechts een klein aantal mensen met gevoelige tanden gaat hiervoor naar de tandarts of mondhygiënist.
- Zure veroorzakers van gevoelige tanden onder andere: appel, appelsap, cassis, citroen, cola, jam, kiwi, limonadesiroop, mayonaise, sinaasappel(sap), sinas, slasaus, sportdranken (AA), wijn.
Tien veelgestelde vragen over het tanderosieproces
- Vraag 1) wordt het erosieproces gestopt door het spoelen met een natriumfluoride, of alleen vertraagd?
Antwoord: Fluoride maakt tandglazuur harder en minder goed oplosbaar in zuur, waardoor het tanderosieproces in ieder geval vertraagd wordt. - Vraag 2) Heeft het zin om bijvoorbeeld twee of drie keer per dag te spoelen, of is 1 keer (’s avonds) voldoende?
Antwoord: Wij adviseren tanderosiepatiënten om 1 keer per dag met een fluoridespoeldrank te spoelen. Twee keer poetsen met fluoride- en bicarbonaat-houdende tandpasta is raadzaam, maar niet binnen een uur nadat een zuur voedingsmiddel is genuttigd. - vraag 3) Wordt door de lage pH van een voedingsmiddel alleen het glazuur aangetast of kunnen kronen, tandvlees, (witte) vullingen, tandhalzen ook extra ‘slijten’?
Antwoord: Kronen, amalgaam, de meeste witte vullingen en ook tandvlees worden niet door zuur aangetast. Daarentegen is een aantal witte vullingen (namelijk de glasionomeercementen) wel zuur gevoelig. Tandhalzen en tandbeen worden wel door zuur aangetast, maar minder dan tandglazuur. - Vraag 4) Is de pH in de mond de hele dag contstant hoog? Of wordt hij ‘zuurder’ zodra je iets eet, of alleen als je iets zuurs eet of drinkt?
Antwoord: De pH van speeksel is altijd het laagst wanneer de speekselklieren speeksel uitscheiden zonder dat er sprake is van een of andere stimulatie. Zodra je kauwt, bijvoorbeeld op suikervrije kauwgom, wordt de pH automatisch hoger. Nog beter is het als je kauwgom met een buffer gebruikt, b.v. met carbamide en/of bicarbonaat. Je speeksel wordt alleen zuurder als je iets zuurs eet of drinkt. - Vraag 5) Als je iets zuurs hebt genuttigd (bijvoorbeeld glas jus d’orange), hoe lang moet je dan wachten voordat je je tanden mag poetsen?
Antwoord: Minstens 1 uur wachten met poetsen en vooral niet te hard poetsen. Advies: drink frisdrank of een vruchtensap door een rietje en houd zure drank zo kort mogelijk in de mond. Spoel eventueel na met water of melk. - Vraag 6) Is het niet beter om na het nuttigen van iets zuurs meteen even met natriumfluoride te spoelen?
Antwoord: Spoelen met een fluoridespoeldrank na een zuuraanval heeft weinig effect, daar het zuur dan reeds zijn ontkalkende werking heeft gehad. Vooraf spoelen met een fluoridespoeldrank versterkt het glazuur. Indien je ‘s ochtends bij het ontbijt zuur fruit of een vruchtensap gebruikt, is het aan te bevelen om niet direct na het ontbijt de tanden te poetsen. - Vraag 7) Welk type tandenborstel kun je het best gebruiken: hard – medium – zacht – extra zacht
Antwoord: poetsen met een zachte borstel is het beste. Reinig na het poetsen de ruimten tussen de tanden met een houten tandenstoker of een floss-draad. - Vraag 8) Heeft erosie ook invloed op de kleur van het gebit (bijvoorbeeld minder wit)?
Antwoord: Aangetast glazuur zal kleurstoffen sterker binden. Bovendien wordt het tandbeen naarmate het glazuur dunner wordt, steeds meer zichtbaar door het glazuur heen en tandbeen heeft een lichtgele kleur! - Vraag 9) Kan de pH van speeksel naarmate je ouder wordt nog veranderen of blijft deze je hele leven constant (is je speeksel over bijvoorbeeld 5 of 10 jaar zuurder?)
Antwoord: In principe neemt de pH van speeksel niet af bij het ouder worden. Jonger glazuur is evenwel zachter dan oud glazuur. daarom lopen jongeren meer kans op tanderosie en tandcariës. Veel medicijnen hebben als bijwerking dat ze de afgifte van speeksel remmen. De natuurlijke bescherming door speeksel wordt dus door het gebruik van veel soorten medicijnen verminderd. Stimulatie van de speekselafgifte, bijvoorbeeld door kauwgomgebruik, is in die gevallen aan te bevelen. - Vraag 10) Wordt het gebit ook zwakker door tanderosie zodat, bijvoorbeeld bij een val, de tanden makkelijker kunen breken (hoekje uit), of als je bijvoorbeeld op een steentje bijt (krentenbrood!) er sneller een hoekje van je kies afspringt?
Antwoord: De buitenlaag van het glazuur is het allerhardst; een geërodeerde tand kan inderdaad sneller afbrokkelen met name op de snijvlakken (voortanden) of kauwvlakken (kiezen). Het afbrokkelen van de tanden heeft vooral te maken met het dunner worden van het tandglazuur.
Hoe voorkom ik tandsteen?
De vorming van tandsteen is onder andere een combinatie van de vorm van je tanden, je poetsgewoonte, en de samenstelling van je speeksel. Door het gebruik van een tandenborstel, maak je de grootste delen van je tanden netjes schoon. De plaatsen die moeilijker bereikbaar zijn, zoals tussen de tanden, bereik je alleen met speciale hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld tandenstokers of ragers. De tandarts of mondhygiënist weet het best wat er individueel geschikt is. Dat vergt wat uitleg en oefening. In theorie ontstaat er geen tandsteen als alle plaque dagelijks volledig verwijderd wordt. De praktijk is dat, ook met 100% je best doen, er toch nog tandsteen vormt. De één heeft daar veel meer last van dan de ander. Als er maar een beetje is ontstaan groeit het steeds sneller. Dan is het nodig om elke zes maanden te reinigen. Maar soms lukt het met de hulp van de tandarts of mondhygiënist om toch zelf ervaren genoeg te worden en de zelfzorg met diverse hulpmiddelen te optimaliseren.
Ontstoken tandvlees hoe kan ik dat voorkomen?
De oorzaak van ontstoken tandvlees is tandplak: de plak op de overgang van uw tandvlees naar uw tand of kies, en de plak die tussen uw tanden en kiezen zit. Als u de plak niet goed verwijdert, zorgen de bacteriën in de plak ervoor dat uw tandvlees ontstoken raakt. Een plakverklikker is een handig hulpmiddel om tandplak zichtbaar te maken. Ontstoken tandvlees geneest alleen als u dagelijks alle tandplak verwijdert.
Door uw mond goed schoon te houden, houdt u uw tandvlees gezond. U voorkomt daarmee ontstoken tandvlees (gingivitis).
Is elektrisch poetsen echt goed voor je gebit?
Met een goede mondhygiëne houdt u tanden, kiezen en tandvlees gezond. Tandenpoetsen vormt hiervoor de basis. Maar goed tandenpoetsen is een secuur werkje en zeker niet eenvoudig. Vooral met een gewone tandenborstel lukt het vaak niet goed genoeg. Er blijft gemakkelijk tandplak op en tussen de tanden en kiezen achter. Daardoor kunnen gaatjes en tandvleesontstekingen ontstaan. Met een elektrische tandenborstel kunt u tandplak op een makkelijke manier verwijderen.
De elektrische tandenborstel maakt de juiste poetsbeweging voor u. Zo kunt u zich beter concentreren op de plaatsing van de borstelkop in de mond. Poetsen met een elektrische tandenborstel betekent niet dat de gebitsverzorging verder ‘automatisch’ gaat. Ook nu is het belangrijk dat u de borstel goed hanteert en zorgvuldig te werk gaat. Poetsen met een elektrische tandenborstel maakt het reinigen tussen uw tanden en kiezen niet overbodig!
Hoe effectief is flossen?
Tandplaque is de grootste boosdoener bij het ontstaan van tandbederf of tandvleesontsteking. Flossen helpt, maar de meeste mensen doen het niet goed.
Flossen van tanden en kiezen, zoals veel mensen dat doen, verwijdert de tandplaque niet goed. En het voorkomt ook geen tandvleesontsteking. Dat concludeert de Amsterdamse tandarts/parodontoloog en hoogleraar tandheelkunde Fridus van der Weijden. Mondhygiënisten en tandartsen kunnen wel effectief flossen, maar er zijn maar weinig ‘thuisflossers’ die zo goed en vooral regelmatig flossen dat ze er tandvleesproblemen en tandbederf mee weten te voorkomen.
Voor trouwe flossers is zijn conclusie waarschijnlijk schokkend. En dat is het zeker voor de flosdraadfabrikanten. Alleen al in de Verenigde Staten verbruiken flossers jaarlijks flosdraad dat de aarde 125 keer kan omwikkelen, zei Van der Weijden afgelopen weekend in een interview in het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde.
Meer dan vijftig jaar onderzoek, overal ter wereld, laat zien dat effectieve plaqueverwijdering essentieel is voor de voorkoming van gaatjes en tandvleesziekten. Maar daarin schuilt een probleem. Volledige verwijdering van tandplaque is vrijwel onmogelijk, hoewel professionele reiniging van tandvlees en het gebit door tandarts en mondhygiënist vrij ver komt. Nu lijkt een volledig plaquevrije mond niet noodzakelijk. Iedereen heeft wel ergens in de mond tandplaque en dat hoeft niet bij iedereen tot tandbederf of tandvleesaandoeningen te leiden. Maar er zijn ook veel mensen die erg vatbaar zijn voor deze twee belangrijkste gebitsziekten. Voorlichting en instructie over mondhygiëne hoort daarom geen standaardprocedure voor iedereen te zijn, maar kan het best op de persoon en zijn gebitsproblemen worden afgestemd.
Tandenborstelen is de meest gebruikte mondhygiënische maatregel. Maar uitgebreid onderzoek laat zien dat, behalve bij de oppervlakten van de tanden en kiezen, de mens geen effectieve gebitspoetser is, vooral niet als het gaat om de ruimtes tussen de tanden en kiezen. Juist daar is de aanwezigheid van plaque zeer gevaarlijk. Dat is de reden dat al vanaf het begin van de negentiende eeuw naarstig is gezocht naar middelen die deze kleine ruimten effectief kunnen reinigen. Daarvoor werd tanddraad of dental floss gebruikt omdat men dacht dat dat een positief effect zou hebben op de verwijdering van plaque. Tandenstokers en ragertjes zijn de concurrerende middelen en Van der Weijden vond in de wetenschappelijke literatuur meer bewijs voor een gunstig effect van tanden stoken en ragen.
Tot Van der Weijdens verbazing heeft ook de ‘waterpik’, een apparaat dat met een sterke waterstraal de ruimten tussen de tanden en kiezen reinigt, een gunstig effect op de gezondheid van het tandvlees. Een verschijnsel waarvoor hij geen verklaring heeft.
Wat hem betreft gaan mensen vooral stoken en ragen. Wat het flossen betreft maakt hij een uitzondering voor monden waarin de tanden en kiezen erg dicht naast elkaar staan. Dan is flos aan te bevelen. Daarnaast zijn mensen met tandheelkundige implantaten in hun mond beter af met flosdraad. Ragers en stokers kunnen het tandvlees rond het implantaat beschadigen.